Phân tích dưới góc nhìn của Dung Tô, WGSN Ambassador tại Việt Nam – Chuyên gia đào tạo kinh doanh thời trang.
Bài viết sẽ mang đến bức tranh toàn cảnh thế giới năm 2026 với những biến đổi sâu sắc từ xã hội, công nghệ, môi trường, chính trị, công nghiệp đến sáng tạo.
I. Bước ngoặt của thế giới: Khi mọi hệ giá trị đang lung lay
Nếu năm 2020 là năm buộc chúng ta “dừng lại” sau đại dịch Covid, thì năm 2026 sẽ là năm của sự chuyển hướng.
Thế giới đang đứng trước ngã rẽ. Những gì quen thuộc trước đây như cách chúng ta sống, làm việc, sản xuất và tiêu dùng đang được định nghĩa lại.
Theo dự báo của WGSN – tổ chức dự báo xu hướng hàng đầu thế giới, chúng ta đang tiến vào một giai đoạn mà mọi khía cạnh của đời sống – từ xã hội, công nghệ, môi trường, chính trị, công nghiệp đến sáng tạo – đều bước vào một chu kỳ tái định hình.
WGSN gọi đó là mô hình STEPIC, gồm 6 yếu tố chính:
II. STEPIC – 6 bánh răng vận hành thế giới năm 2026
S – Social (Xã hội): Con người tìm lại ý nghĩa sống
“Xã hội” trong khung STEPIC không chỉ nói về hành vi tiêu dùng, mà sâu hơn là năng lượng cảm xúc của thời đại. Sau nhiều năm chạy theo nhịp sống nhanh, người ta bắt đầu quay về những giá trị nguyên bản: sức khỏe, tinh thần, sự cân bằng và những kết nối thật.
1. Quay về tri thức cũ để chữa lành hiện tại
Ngày càng nhiều người tìm lại những tri thức xưa cũ – từ y học cổ truyền, nhuộm vải bằng thảo mộc, nghi lễ truyền thống – như một cách để cân bằng lại cơ thể và tâm trí.
Sau thời gian dài sống trong áp lực, stress và mất kết nối, con người bắt đầu nhận ra: “thứ ông bà để lại” không chỉ là văn hoá, mà còn là liều thuốc chữa lành hiện đại.
Vì vậy, chúng ta thấy ngày càng nhiều mô hình kết hợp truyền thống và công nghệ mới: spa xông thảo dược, skincare pha đá quý và khoáng chất, yoga – reiki – massage não… lan truyền mạnh mẽ trên TikTok và trong giới trẻ.
Với ngành thời trang, điều này mở ra cơ hội lớn: chất liệu tự nhiên, thủ công truyền thống, cảm hứng bản địa sẽ trở thành giá trị cảm xúc giúp thương hiệu tạo khác biệt thật sự.
2. Thiết kế theo “giai đoạn sống”, không theo “độ tuổi”
Người tiêu dùng hiện nay không muốn bị gắn mác theo tuổi tác. Họ quan tâm nhiều hơn đến giai đoạn cuộc sống mà họ đang trải qua:
- Người độc thân sống cùng bạn bè
- Gia đình nhiều thế hệ chung sống
- Cặp đôi không con nhưng nuôi thú cưng
- Người sau ly hôn đang bắt đầu lại…
Các thương hiệu thời trang cần thay đổi góc nhìn: Sản phẩm này phục vụ giai đoạn sống nào – chứ không chỉ “dành cho người 30 tuổi”.
Thực tế, nhiều ngành đã đi trước:
- Mỹ phẩm “không phân biệt tuổi”, tập trung vào nhu cầu da ở từng giai đoạn.
- Mô hình nhà ở cho nhiều thế hệ cùng sống chung.
Với thời trang, đây là gợi ý rõ ràng: hãy thiết kế và truyền thông dựa trên lối sống và trạng thái cảm xúc, thay vì con số tuổi. Thời trang không phân biệt tuổi tác mặc được đa thế hệ sẽ là 1 ý tưởng cho các startup!
T – Technology (Công nghệ): Khi AI trở thành bạn đồng hành
1. Con người và công nghệ cùng song hành bổ trợ lẫn nhau
Công nghệ ngày càng giống con người (biết cảm xúc,biết đoán ý) trong khi con người lại càng được nâng cấp nhờ công nghệ (AI, thực tế ảo, robot).
Ví dụ: Máy tính sinh học dùng tế bào thần kinh người hay Avatar ảo livestream như người thật.
2. AI vì cuộc sống tốt đẹp hơn
Thế giới đang hoài nghi AI nhưng nếu dùng đúng cách, nó giải quyết nhiều vấn đề xã hội: tối ưu chuỗi cung ứng, phân tích rác thải, chuẩn đoán sức khỏe.
Ví dụ: Nauy dùng AI để nhận diện rác thải dệt may thuận lợi cho việc tái chế; Google Health dùng AI để chẩn đoán bệnh ung thư, bệnh lao.
E – Environment (Môi trường): Khi hành tinh trở thành khách hàng lớn nhất
Một trong những thay đổi mạnh nhất của 2026 là tư duy “Design for the Planet” – thiết kế cho Trái đất, chứ không chỉ cho người. Thời trang, thực phẩm, nội thất hay mỹ phẩm… đều chịu áp lực phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng để giảm rác thải và phát thải carbon.
Các vật liệu sinh học như da nuôi từ vi khuẩn, sợi cellulose tái tạo từ cà phê, hay bao bì tan trong nước đang được thử nghiệm thương mại.
Điều này mở ra một cuộc “cách mạng công nghiệp sinh học”, với mục tiêu: sản phẩm sau khi sử dụng có thể biến mất hoàn toàn hoặc quay lại vòng đời mới.
Có thể nói tương lai của vật liệu không nằm ở dầu mỏ mà ở tảo, vi khuẩn, nấm, vỏ trái cây…
Ví dụ: thương hiệu thời trang GANNI đã hợp tác với bên thứ 3 tạo ra túi đựng sản phẩm từ cellulose vi khuẩn.
Tại Việt Nam, 2 công ty vải Bảo Lân textile bắt tay với Ecofa ra mắt vải sợi dứa, hay như Faslink cũng có vải sợi thơm. Đó là tín hiệu đáng mừng cho một thế hệ làm thời trang có ý thức – khi đạo đức thương hiệu dần trở thành lợi thế cạnh tranh.
P – Politics (Chính trị & Xã hội học): Sự dịch chuyển của con người và niềm tin
Theo Liên Hợp Quốc, cứ 30 người thì có 1 người đang di cư. Di cư không chỉ là dịch chuyển địa lý – mà là dòng chảy văn hóa, giá trị và niềm tin. Người tiêu dùng mang theo ký ức, bản sắc và thói quen tiêu dùng của vùng đất cũ, tạo nên sự pha trộn thú vị giữa “toàn cầu” và “địa phương”.
Các thương hiệu hiểu điều này sẽ thiết kế sản phẩm và thông điệp phù hợp với sự đa dạng của thế giới: Các bộ sưu tập kết hợp văn hóa Phương Đông và sự hiện đại của Phương Tây được đón nhận nhiều hơn…
Song song đó là làn sóng phản kháng nổi loạn: thế hệ Z đòi hỏi minh bạch, công bằng và sự thật.
Người tiêu dùng không còn tin vào lời hứa đạo đức – họ quan sát hành động. Một sai lệch nhỏ giữa “nói” và “làm” cũng đủ khiến thương hiệu đánh mất niềm tin ngay lập tức.
I – Industry (Ngành công nghiệp): Từ sản xuất vô tận đến “thiết kế có điểm dừng”
Ngành sản xuất đang đi qua thời kỳ thừa mứa. Người tiêu dùng không còn muốn “mua thêm”, họ muốn có lý do thích đáng cho sự chọn lựa của mình. Vì thế, mô hình “Sản xuất để bán” đang chuyển thành “Thiết kế để tồn tại lâu hơn hoặc biến mất đúng lúc”.
Hai hướng phát triển nổi bật của ngành là:
+ Tuổi thọ dài hạn: Sản phẩm có thể sửa, tái sử dụng, nâng cấp.
+ Được thiết kế để biến mất: Bao bì hoặc vật liệu tan rã hoàn toàn sau khi dùng.
Một số thương hiệu tiên phong như Jacob Cohën (Ý) sản xuất denim phân hủy sinh học, hay Conserving Beauty (Úc) tạo ra khăn lau tan trong nước.
Ở Việt Nam, xu hướng “upcycle” (tái tạo từ đồ cũ) bắt đầu nở rộ – một bước đầu tiên của thời trang tuần hoàn. Tiêu biểu như thương hiệu Dòng Dòng chuyên tạo nên ví, túi xách, phụ kiện… từ những tấm bạt cũ bỏ đi hay Re.socks với tất được tái chế từ vỏ chai nhựa.
C – Creativity (Sáng tạo): Chạm vào cảm xúc – thay vì gây ấn tượng
Nếu 5 năm trước, sáng tạo là để “gây tiếng vang”, thì nay sáng tạo là để “chữa lành”. Người tiêu dùng mệt mỏi với những hình ảnh phô trương; họ muốn trải nghiệm đủ giác quan: nhìn, sờ, ngửi, nghe, thậm chí cả vị giác.
Đó là lý do vì sao WGSN gọi 2026 là thời kỳ của “Giao diện đa giác quan” – nơi trải nghiệm không còn chỉ là hình ảnh, mà là tổng hòa cảm xúc. Ví dụ: Sony phát triển công nghệ mùi hương cho trải nghiệm siêu thực.
Bên cạnh đó trong bối cảnh khủng hoảng người tiêu dùng trân trọng những niềm vui nhỏ bé, bất ngờ, một món quà, một khoảnh khắc vui, một cử chỉ tử tế
Ví dụ:
– Một tấm thiệp viết tay trong đơn hàng.
– Một mùi hương nhẹ trong phòng thử đồ.
– Một chiếc gói hàng kèm lời nhắn “Cảm ơn bạn đã chọn điều bền vững.”
Những điều tưởng nhỏ ấy lại chính là cách thương hiệu xây kết nối cảm xúc thật – thứ mà công nghệ không thể thay thế.
III. Thế giới 2026 – Bức tranh đa chiều nhưng cùng hướng về “chậm, sâu và thật”
Từ sáu yếu tố STEPIC, có thể thấy thế giới đang đồng thời dịch chuyển theo ba hướng lớn:
- Từ vật chất sang tinh thần – từ “có nhiều hơn” sang “cảm thấy đủ hơn”.
- Từ nhanh gọn sang sâu sắc – thương hiệu cần chậm lại để đi đúng hướng.
- Từ cái tôi sang cộng đồng – thành công không còn đo bằng doanh thu, mà bằng ảnh hưởng tích cực bạn tạo được.
Trong ngành thời trang, điều này có nghĩa là:
- Bộ sưu tập không nhất thiết phải nhiều, nhưng chúng phải được tạo ra có ý nghĩa.
- Cửa hàng không cần lớn, nhưng phải có phong cách.
- Chiến dịch không cần ồn ào, nhưng phải chạm được đến cảm xúc.
IV. Thông điệp cho các thương hiệu Việt Nam
Thế giới 2026 đặt ra một câu hỏi quan trọng: “Nếu ngày mai thương hiệu của bạn biến mất, liệu ai sẽ nhớ – và nhớ vì điều gì?”
Câu hỏi đó buộc mỗi nhà sáng lập phải nhìn lại:
– Mình đang bán sản phẩm, hay đang tạo giá trị cho khách hàng?
– Mình đang xây doanh nghiệp, hay đang kiến tạo một hệ sinh thái có ích?
– Mình đang chạy theo xu hướng, hay đang dẫn dắt một cách sống mới?
Câu trả lời sẽ quyết định thương hiệu của bạn còn tồn tại hay sẽ bị thay thế. Trong kỷ nguyên mà “công nghệ có thể sao chép mọi thứ, trừ niềm tin và cảm xúc”, thương hiệu nào xây được mối quan hệ thật với khách hàng – thương hiệu đó sẽ sống sót và phát triển.
V. Kết
“Con đường duy nhất để đi vòng qua là đi xuyên qua.” – Robert Frost đã nói vậy – và năm 2026 chính là thời điểm con người, doanh nghiệp, và cả hành tinh phải đi xuyên qua vùng chuyển đổi này.
Những thương hiệu dám thay đổi trước, dám sống chậm lại, dám đặt câu hỏi đúng, sẽ là những người dẫn đường cho một thế giới mới – nơi kinh doanh không chỉ để kiếm tiền, mà để tạo ra giá trị có ý nghĩa cho con người và hành tinh.
Tác giả: Dung Tô – WGSN Ambassador tại Việt Nam, Chuyên gia đào tạo chiến lược kinh doanh thời trang và người sáng lập Dung Tô Academy.
